Panie Przewodniczący, Wysoka Rado, Panie, Panowie,

Dzisiejsza sesja – sesja absolutoryjna jest dla mnie, dla całego zespołu pracowników Urzędu Gminy oraz Jednostek Organizacyjnych Gminy jedną z najważniejszych sesji w roku. Dzisiaj dokonacie Państwo Radni oceny wykonania budżetu za 2019 rok – pierwszego budżetu autorstwa Rady Gminy obecnej kadencji.

Uchwała, którą dzisiaj Państwo Radni podejmiecie w sprawie absolutorium będzie dla mnie odpowiedzią na to, czy zdaliśmy egzamin z gospodarowania finansami publicznymi, gospodarowania majątkiem gminy, czy zdaliśmy egzamin z wykonania zadań, jakie Wysoka Rada ustaliła do wykonania w 2019 roku.

Mamy za sobą trudny rok. Rok, w którym realizowaliśmy zaplanowane wcześniej inwestycje.
Rok, w którym wspólnie - odpowiedzialnie i oszczędnie - gospodarowaliśmy pieniędzmi publicznymi, aby stworzyć możliwości inwestycyjne na przyszłość.

Szanowni Państwo 
Zadania inwestycyjne zaplanowane na 2019 rok zostały zrealizowane.
Inwestowaliśmy w infrastrukturę drogową, wodociągową obiekty użyteczności publicznej, bezpieczeństwo publiczne, sport, rekreację, edukację ekologiczną.

Wysoka Rado! Szanowni Państwo!

Jesteśmy gminą subwencjonowaną, o niskich dochodach własnych, dlatego też tym bardziej istotna w naszym przypadku, obok racjonalnej gospodarki posiadanym budżetem, jest staranność, aby do naszego budżetu wpłynęło jak najwięcej pieniędzy zewnętrznych.
Efekt - to zawarte umowy na realizowane zadania
- z Ministerstwem Sporu i Turystki,
- Wojewodą Wielkopolskim,
- Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego,
- Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Łączna kwota dodatkowo pozyskanych pieniędzy to 2.737.622,20 zł.

Wysoka Rado ! Szanowni Państwo !

Dochody i wydatki na 2019 rok zaplanowaliśmy tak, aby zapewnić realizację wszystkich naszych zadań, w zakresie oświaty, pomocy społecznej, bezpieczeństwa publicznego, udzieliliśmy dotacji dla Biblioteki, klubów sportowych, Gminnej Spółki Wodnej, dla niepublicznego przedszkola i szkoły podstawowej.
Dużo uwagi poświęciliśmy problematyce aktualności planu zagospodarowania przestrzennego. Zdecydowaliśmy o przystąpieniu do jego zmiany, wypracowaliśmy zakres zmian, jakie powinny zostać do studium i planu zagospodarowania wprowadzone. Maksimum uwagi staraliśmy się poświęcić wszystkim obszarom naszego samorządowego życia.

Szanowni Państwo !

Pozwólcie, że przystąpię do przedstawienia głównych wielkości wykonanego budżetu.
Mam nadzieję, że przygotowana prezentacja ułatwi Państwu śledzenie i zobrazuje przedstawiane przeze mnie wielkości budżetowe.

I tak:

Dochody budżetu gminy za 2019 rok na plan 27.350.060,94 zł zrealizowane zostały w kwocie 27.563.621,55 zł, co stanowi 100,78 % realizacji planu.

Wydatki budżetu zrealizowane zostały w kwocie 27.287.253,51 zł, co w efekcie finalnym stanowi 95,53 % planu, który zamykał się kwotą 28.565.304,95 zł.

Budżet roku 2019 zamknął się nadwyżką w kwocie 276.368,04 zł, przy planowanym deficycie w kwocie 1.215.244,01 zł.

Uchwalając budżet mówiliśmy, że wchodzimy w tryb oszczędzania. Cel ustabilizowania budżetu osiągnęliśmy.
Potwierdza to wypracowano nadwyżka budżetowa oraz kwota ponad 900 tys. zł wolnych środków za 2019 rok.

Zadłużenie gminy na dzień 31 grudnia 2019 r. wynosiło 9.960.000 zł, co stanowi 36,13 % zrealizowanych dochodów ogółem.

Pracujemy w gminie dotacyjnej i subwencjonowanej. Tak naprawdę własnych pieniędzy nie mamy. I musimy pamiętać, że wszystko, co udaje się nam zrobić to albo z dotacji, albo z kredytu. Nigdy nie było tak, że wpływy z podatków są w stanie zrównoważyć budżet. Zawsze musimy dokładać korzystając z pożyczek.
Te pożyczki bierzemy na zadania poprawiające życie naszych mieszkańców, nie na konsumpcję i mało tego na zadania dofinansowane ze środków pozabudżetowych.

Posłużę się przykładem drogi w Tarnówce dofinansowanej w wysokości 80% , by sfinansować trzeba było dołożyć własne środki.
 
Na kolejnym diagramie, który Państwu przedstawiam, widzimy jak kształtowały się dochody budżetu gminy w perspektywie ostatnich 3 lat. Dochody w roku 2019, w stosunku do roku 2018, wzrosły o 5,49%. Analizując ostatnie 3 lata zauważamy coroczny wzrost dochodów.

Na wzrost dochodów gminy wpływ miały przede wszystkim :
dochody z tytułu zwrotu pieniędzy za wybudowane drogi z PROW-u, z dawnego FOGR- u oraz najnowsze, ostatnie dofinansowanie z Funduszu Dróg Samorządowych, znaczący wpływ miały dotacje na realizację tzw. projektów miękkich aktywizujących społecznie i zawodowo naszych mieszkańców, tutaj mam na myśli 422.477,86 zł na Klub Integracji Społecznej ( WRPO) ( Całkowity koszt projektu realizowanego w latach 2017-2019 to kwota 582.477,86 zł ),

oraz projekt „ Ja w internecie. Program Szkoleniowy w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych” w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa – tutaj w 2019 roku dotacja wyniosła 75.987,01 zł – w dwóch lat realizacji tego programu dotacja wyniosła 137.449,90 zł.

Wyższą dotację otrzymaliśmy na realizację programu rządowego 500+ oraz z tyt. zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa. Więcej pieniędzy na 500+ wynika z faktu wypłacania świadczenia na pierwsze dziecko

Na uzyskanie wyższych dochodów wpływ miało także podwyższenie od 1 lipca 2019 r. stawek z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Kolejny diagram prezentuje kształtowanie się dochodów podatkowych w perspektywie 3 lat.
Dochody podatkowe w stosunku do 2018 roku wzrosły o 4,97 %. Na dochody te składają się podatki i opłaty lokalne, dochód z podatku od osób fizycznych, od osób prawnych i wszystkie inne stanowiące dochody podatkowe gminy.
Ogółem dochody podatkowe gminy w 2019 roku wyniosły 5.575.155,64 zł. Plan dochodów podatkowych wynosił 5.651.790,00 zł i został wykonany w 98,64%.

Wzrost dochodów podatkowych w stosunku do 2018 roku odnotowaliśmy :

- z tytułu podatku od środków transportowych – wzrost o 19,34% ( 50.657,52 zł )
- w udziałach w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT – wzrost o 6,51% ( tj. o kwotę 207.703 zł )
Ogółem wpływy z podatku PIT - 3.398.534 zł ( udział samorządu w podatku PIT - 38,08%)
- w podatku od czynności cywilno-prawnych, tj. opodatkowanych przez Urzędy Skarbowe transakcje dokonywane przez naszych mieszkańców ( umowy sprzedaży lub zamiany, umowy pożyczki, umowy darowizny, dożywocia, umowy o dział spadku, ustanowienie hipoteki, umowy spółki ) – wzrost o 45,34% - co przekłada się na 40.056 zł, a finalnie w budżecie gminy mamy 128.406 zł

Niższe od zaplanowanych dochody podatkowe, w stosunku do 2018 dotyczyły :

- udziału w podatku dochodowym od osób prawnych CIT – czyli podatku płaconego przez firmy i zakłady pracy ) - tutaj odnotowaliśmy spadek o 18,62 %, tj. 6.081,02 zł ( udział samorządu w podatku CIT – stanowi 6,71%).
Ogółem wpływy z CIT uzyskane w 2019 r. to kwota 26.585,01 zł na planowane 30.000 zł
- Niższe dochody dotyczyły podatku z karty podatkowej – spadek o 14,03% Ogółem wpływ 1.008,40 zł

Wydatki budżetu w 2019 roku zamknęły się kwotą 27.287.253,51 zł. Na diagramie widzimy wydatki Gminy Grzegorzew w perspektywie ostatnich trzech lat. Wydatki w roku 2019 w stosunku do 2018 roku spadły o 14,51%.

Zadania inwestycyjne i majątkowe zaplanowane na 2019 rok zostały zrealizowane. Zakończyliśmy realizację „ starych” zadań ale zrealizowaliśmy też już Państwa pomysły. Tak jak choćby usunięcie azbestu z dachu remizy OSP w Ponętowie czy wybudowanie ciągu drogowego Tarnówka-Ladorudzek. W sumie zainwestowaliśmy w naszą gminę 2.789.755,67 zł - tyle wynoszą wydatki inwestycyjne za 2019 rok.
Stanowi to 10,22% ogólnych wydatków budżetu.

Piąty rok z rzędu wykonywaliśmy zadania z Funduszu Sołeckiego.
Fundusz Sołecki w naszej gminie – to niejako nasz swoisty budżet obywatelski
Z Funduszu Sołeckiego wydaliśmy łącznie 280.794,94 zł
To środki finansowe, które przeznaczyliśmy do dyspozycji naszych sołectw.
To nasi mieszkańcy zdecydowali o ich przeznaczeniu.
Przy dużym zaangażowaniu Państwa sołtysów, Państwa Radnych, rad sołeckich, zadania wybrane przez Mieszkańców zrealizowaliśmy we wszystkich 13 miejscowościach.
Poprawiliśmy wizerunek naszych sołectw, utworzono place i tereny rekreacyjne, dbaliśmy o zabytki ( kapliczki).
 Zainwestowaliśmy pieniądze w remizy i świetlice wiejskie, szkoły, boiska sportowe.
Powiększyliśmy majątek gminy.
Montaż lamp i budowa chodników przyczyniła się do poprawy warunków bezpieczeństwa.

Osiągnięty wynik finansowy, w postaci nadwyżki budżetowej w kwocie 276.368,04 zł oraz te 955.366,40 zł stanowiące wynik operacyjny wykonania budżetu 2019 roku, czyli różnica między dochodami, a wydatkami bieżącymi ( bez inwestycji ) to efekt naszego, wspólnego z Państwem Radnymi przemyślanego wydawania pieniędzy publicznych.
Pozwoliło nam to wygospodarować wolne środki, które Państwo Radni dzieliliście w tym roku.

Spłaciliśmy zobowiązania w wyższej o 300.000 zł kwocie niż w 2018 roku ( w 2018 r. na spłatę kredytów przeznaczyliśmy 400 tys. zł., w 2019 spłaty kredytów + wykup obligacji wyniosły 700 tys. zł. ).

Śledząc wydatki budżetu zapewne Państwo Radni zauważyliście, że znacznie wyższą pulę pieniędzy musieliśmy przeznaczyć na sfinansowanie zadań oświatowych – w stosunku do 2018 r. był to wzrost o 50,98%

Na kolejnym diagramie przedstawiam Państwu dane  o wydatkach na oświatę w stosunku do wydatków budżetu gminy ogółem i środków własnych przeznaczanych na zadania oświatowe poniesione w latach 2017 – 2019.
W 2019 roku, jak już mówiłam, stwierdzamy zdecydowaną tendencja wzrostową.

Ogółem wydatki na oświatę wyniosły 8.929.941,87 zł, co stanowi 32,73% wydatków budżetu ogółem.

Subwencja oświatowa, jaką gmina otrzymała to kwota 5.248.714 zł.
Reasumując, w ubiegłym roku, z środków własnych musieliśmy dołożyć do zadań oświatowych 3.316.989,07 zł.

Jak informowałam na oświatę i edukacyjną opiekę wychowawczą wydajemy prawie 33% budżetu gminy ogółem.

O działach, które stanowią najwyższe pozycje wydatków budżetu gminy mówi następny diagram.
I tak :

Taki sam procent naszych wydatków co na oświatę - stanowią wydatki na pomoc społeczną, rodzinę i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej, w tym same wydatki na Program 500+ to kwota 4.972.017 zł.

Kolejne najwyższe pozycje wydatków budżetowych to :
- administracja,
- inwestycje oraz remonty dróg gminnych,
- gospodarka komunalna i ochrona środowiska,
- 2 % wydaliśmy na kulturę fizyczną, z tego :

Dotacja dla klubu sportowych – 79.000 zł oraz wydatki na utrzymanie hali sportowej i boisk – 200.391.07 zł,

Na zadania z zakresu bezpieczeństwa publicznego i ochrony przeciwpożarowej, kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wydatkowaliśmy po 1 % wydatków ogółem.

Następny diagram obrazuje stan zadłużenia gminy w perspektywie ostatnich trzech lat.
Jak widać lata 2018 -2019 to wzrost zadłużenia gminy, ale jest to efekt zrealizowanych, kluczowych, inwestycji.
Na koniec 2019 roku zadłużenie gminy wynosiło 9.960.000 zł.
Zobowiązania regulujemy terminowo, zgodnie z przyjętym harmonogramem spłat.

Pomimo wzrostu zadłużenia zachowujemy równowagę budżetu. Mieścimy się w ramach ograniczeń dopuszczalnego zadłużenia wynikającego z ustawy o finansach publicznych. Sytuacja finansowa gminy jest stabilna. Zachowujemy płynność finansową, co daje nam możliwości realizacji w następnych latach zadań inwestycyjnych wynikających z Wieloletniej Prognozy Finansowej.

Własne możliwości finansowe naszej gminy z jednej strony, a z drugiej strony wzrost oczekiwań mieszkańców determinują nas do wykazywania maksimum staranności w pozyskiwaniu do budżetu pieniędzy z zewnętrznych źródeł finansowania.
Tak też było w 2019 roku.
 
Efektem tych działań było pozyskanie w ubiegłym roku dotacji i dofinansowań w łącznej kwocie 2.737.622,20 zł.
Na kolejnych diagramach przedstawiam informację o pozyskanych środkach zewnętrznych
I tak w 2019 roku otrzymaliśmy :
dofinansowanie na „ Przebudowę ulicy Piaskowej w Barłogach ” w ramach PROW w kwocie 623.467,80 zł,
na Przebudowę drogi gminnej Tarnówka - Ladorudzek gmina otrzymała dofinansowanie w kwocie 241.600 zł,
na remont zaplecza szatniowo-magazynowego na stadionie gminnym w Grzegorzewie zrealizowanego w ramach programu „ Szatnia na Medal” dofinansowanie wyniosło 44.400 zł.
z Ministerstwa Sportu i Turystyki otrzymaliśmy dofinansowanie w kwocie 24.999,50 zł na realizację zadania pn. „ Otwarta Strefa Aktywności w Grzegorzewie miejscem integracji społecznej ”,

na zadanie pn. „ Zagospodarowanie placu rekreacyjnego dla mieszkańców sołectwa Bylice-Kolonia ” zrealizowane w ramach IX edycji konkursu „ Pięknieje wielkopolska wieś” współfinansowanego przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego w ramach Programu Wielkopolska Odnowa Wsi 2013-2020 gmina otrzymała pomoc finansową w kwocie 30.000 zł .
w ramach kontynuacji Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014- 2020 na Projekt „ Ja w Internecie - Program szkoleniowy w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych”, dotacja w 2019 roku wyniosła – 75.987,01 zł.   ( Całkowity koszt projektu realizowanego w latach 2018-2019 to kwota 137.449,90 zł ),

na realizację Programu Wieloletniego Senior+ na lata 2015-2020 – Edycja 2019 Moduł II na zapewnienie funkcjonowania Klubu Senior+ w Grzegorzewie pozyskano środki finansowe w kwocie 25.396,00 zł,
w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014-2020 na realizację projektu pn. Reintegracja Społeczno-Zawodowa Mieszkańców Gminy Grzegorzew w ramach Klubu Integracji Społecznej dotacja w 2019 roku wyniosła – 422.477,86 zł. ( Całkowity koszt projektu realizowanego w latach 2018-2019 to kwota 582.477,86 zł ),

na zadania z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w tym zakup sprzętu ratowniczego wsparcie finansowe wyniosło ogółem 28.950 zł, dodatkowa pomoc finansowa, jaką  z różnych źródeł, otrzymały jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu gminy w 2019 roku to środki finansowe w kwocie 75.583 zł .
Łącznie dofinansowania i dotacje dla jednostek OSP ze źródeł zewnętrznych wyniosły 104.533 zł.

dofinansowania otrzymane w dziedzinie oświaty to :
1) środki finansowe w kwocie 51.208,00 zł z rezerwy części oświatowej subwencji  ogólnej na dofinansowanie wyposażenia szkół w pomoce dydaktyczne do realizacji podstawy programowej   z przedmiotów przyrodniczych dla Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Barłogach,
2) środki, jakie gmina otrzymała na rozwój infrastruktury szkolnej informacyjno-komunikacyjnej w ramach Programu „ Aktywna tablica” w kwocie 13.992,00 zł
 
W 2019 roku do budżetu gminy wpłynęły dofinansowania zadań inwestycyjnych zrealizowanych w 2018 roku w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 dotyczące :
1) „ Przebudowy drogi gminnej Boguszyniec-Chojny” - w kwocie 485.229,07 zł,
2) „ Utworzenia miejsca rekreacji i przebudowy ścieżki Nordic Walking w miejscowości Borysławice Kościelne - w kwocie 214.910,54 zł.

Ponadto w 2019 r. podpisaliśmy umowy :
1) z Marszałkiem Województwa Wielkopolskiego na dofinansowanie środkami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 zadania dotyczącego Budowy świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem terenu w miejscowości Grodna. Dofinansowanie udzielone w ramach działania „ Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich – Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne ” - kwota 499.495 zł., tj. 63,63% ogólnych kosztów inwestycji. Realizacja zadania planowana  w latach 2021-2022,
2) z Wojewodą Wielkopolskim na dofinansowanie zadania dot. „ Przebudowy drogi gminnej Tarnówka – Ladorudzek ” z rządowego programu w ramach Funduszu Dróg Samorządowych. Zadanie wykonane w 2020 r. Dofinansowanie z Funduszu Dróg Samorządowych wyniosło 395.968 zł.
 
W ramach środków finansowych pozyskanych na działania proekologiczne w 2019 roku zrealizowano dwa przedsięwzięcia, na które gmina otrzymała dofinansowanie w kwocie 47.300,00 zł. z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.
Dzięki otrzymanej dotacji powstała ścieżka edukacyjna w parku przy Urzędzie Gminy.
Drugim zrealizowanym przedsięwzięciem ekologicznym, był konkurs dla szkół z terenu gminy  pn. „ekodzieci zbierają elektrośmieci”.
W projekcie uczestniczyły wszystkie 4 szkoły podstawowe z terenu gminy. 
W efekcie każda ze szkół otrzymała nagrody za udział w konkursie. Łączna wartość wszystkich nagród, jaką szkoły otrzymały zamknęła się kwotą 18.608 zł.

Dofinansowaniem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu w 2019 roku objęta została także realizacja projektu pn. „Działania związane z ochroną i odbudową populacji pszczół w Gminie Grzegorzew ”. Dofinansowanie wyniosło 11.417,06 zł ( 50% kosztów ).
Zakupiono materiały służące ochronie i odbudowie populacji pszczół które zostały przekazane pszczelarzom w terenu gminy. Ogólna wartość zakupionych materiałów pszczelarskich to kwota 22.834,11 zł.

Łącznie do budżetu gminy pozyskaliśmy ponad 2.700.000 zł pieniędzy zewnętrznych.

Panie Przewodniczący, Państwo Radni, Szanowni Państwo, Drodzy Mieszkańcy,

Wszystko to, co zadziało się w minionym 2019 roku, to nasza wspólna praca – wspólna praca Państwa Radnych, Państwa sołtysów, pracowników urzędu, pracowników jednostek organizacyjnych, stowarzyszeń, sportowców, strażaków.
Bardzo Wszystkim Państwu dziękuję.

Bożena Dominiak
Wójt Gminy Grzegorzew